پراکسید هیدروژن ماده سفیدکننده و اکسیدکننده‌ای است که نه تنها در تمیز کردن محصولات بلکه به عنوان ضدعفونی کننده و محصولات مراقبت از پوست نیز استفاده می‌شود. این ماده در غلظت‌های کم (تا ۱۰%) به عنوان ضدعفونی کننده و سفیدکننده پوست استفاده می‌شود. از پراکسید هیدروژن برای درمان زخم، آکنه و هایپرپیگمنتیشن استفاده می‌شود. این ماده با آزاد سازی اکسیژن باعث از بین بردن سلول‌های مرده پوست می‌شود.
با این حال، استفاده از پراکسید هیدروژن باعث خطراتی مانند تحریک پوست شده و بهبود زخم را به خطر می‌اندازد، بنابراین پزشکان استفاده از آن را برای تمیز کردن یا سفید کردن پوست توصیه نمی‌کنند. هیدروژن پراکسید هنگام بلع یا استنشاق، می‌تواند سمی باشد.
پراکسید هیدروژن چیست؟
پراکسید هیدروژن، آب (H۲O) با یک مولکول اکسیژن اضافی (H۲O۲) است. هنگامی‌که مولکول اکسیژن اضافی اکسید شود، محلول قادر به ضدعفونی و سفیدسازی سطوح است. اکسیداسیون باعث ایجاد رادیکال‌های آزاد می‌شود که به عوامل بیماری‌زا یا میکروب‌ها حمله می‌کنند. هیدروژن پراکسید دارای خواص ضدعفونی کننده، ضدویروسی و ضد باکتری است.
هیدروژن پراکسید بر اساس غلظت دارایی توانایی متفاوت در مبارزه با میکروب و عوارض آن می‌باشد. پراکسید هیدروژن در سطح پزشکی ۳% غلظت دارد. این بدان معنی است که بطری حاوی ۳% پراکسید هیدروژن و ۹۷% آب است. غلظت‌های بالاتر در دسترس هستند، اما در صورت بلع یا استنشاق می‌توانند سمی باشند. به‌عنوان مثال، پراکسید هیدروژن با درجه غذایی دارای غلظت ۳۵% است. اکثر پاک‌کننده‌های خانگی که حاوی پراکسید هیدروژن هستند غلظت ۳ تا ۹ درصد دارند.
غلظت کم هیدروژن پراکسید معمولاً هنگام تمیز کردن سطوح بی‌خطر است. با این حال، غلظت‌های بالاتر برای چشم، پوست و روده بسیار تحریک‌کننده هستند. در صورت استنشاق یا بلع، می‌تواند باعث سوزش، تاول زدن، سرفه، تنگی نفس، استفراغ و خونریزی شود.
موارد استفاده معمول هیدروژن پراکسید روی پوست
هیدروژن پراکسید می‌تواند به سرعت میکروب‌ها را از بین ببرد و سطوح را سفید کند. در گذشته از این ماده برای درمان مشکلات شایع پوستی مانند آکنه، زخم‌ها و لکه‌های تیره استفاده می‌شد. با این حال، به دلیل عوارض جانبی احتمالی و خطر سمیت، دیگر استفاده از آن روی پوست توصیه نمی‌شود.
آکنه
جوش‌های آکنه در اثر گرفتگی منافذ و درنتیجه تجمع خاک و باکتری‌های موجود در پوست ایجاد می‌شوند. در حالی که هیدروژن پراکسید می‌تواند باکتری‌های منجر به آکنه را از بین ببرد، اما خطر آن بیشتر از فوایدش است. پراکسید هیدروژن برای پوست تحریک‌کننده است و منجر به التهاب و بدتر شدن علائم آکنه می‌شود. هیدروژن پراکسید در آب حل می‌شود، بنابراین به‌طور معمول روی پوست دوام زیادی ندارد. این بدان معناست که همانند سایر داروهای آکنه نمی‌تواند در طول روز به کار خود ادامه دهد.
زخم
هیدروژن پراکسید به دلیل توانایی در مبارزه با میکروب، ممکن است عنصر شما برای درمان بریدگی و خراش باشد. هیدروژن پراکسید سطوحی را که لمس می‌کنید تمیز و ضدعفونی می‌کند. گرچه برای تمیز نگه داشتن یک برش مفید به نظر می‌رسد، اما به احتمال زیاد ضرر آن بیشتر از سود است.
مطالعات نشان داده است که هیدروژن پراکسید می‌تواند منجر به تاول زدن پوست، بدتر شدن زخم‌ها و افزایش خطر ابتلا به عفونت شود. همچنین ممکن است در بهبود طبیعی زخم بدن تداخل داشته باشد زیرا سلول‌هایی را که باعث بهبودی و تحریک پوست می‌شوند را از بین می‌برد.
روشن‌سازی پوست
هیدروژن پراکسید از قابلیت سفیدکنندگی بالایی برخوردار است که می‌تواند به روشن شدن مناطق تیره پوست کمک کند. لکه‌های تیره می‌تواند در اثر آسیب خورشید، افزایش سن، جای زخم، داروها یا تغییر در هورمون‌ها ایجاد شوند. اگرچه که پراکسید هیدروژن می‌تواند پوست را روشن کند، اما می‌تواند باعث تحریک و تجزیه پوست شود.
عوارض جانبی احتمالی هیدروژن پراکسید
پراکسید هیدروژن یک ماده شیمیایی است و ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. هرچه غلظت بیشتر باشد، عوارض جانبی آن جدی‌تر است. اگر بخواهید از غلظت بالاتر هیدروژن پراکسید روی پوست خود استفاده کنید، می‌تواند باعث سوزش و تاول شود. حتی غلظت کم، مانند کاربردهای پزشکی نیز می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
بلعیدن هیدروژن پراکسید باعث تشکیل حباب‌های اکسیژن در معده می‌شود. غلظت کم احتمالاً خطرات جدی برای سلامتی نخواهد داشت، اما کف زدن در دهان و استفراغ کف امکان‌پذیر است. از آنجا که هیدروژن پراکسید تحریک‌کننده است، درد دهان و ناراحتی معده شایع است. اگر غلظت بیشتری از پراکسید هیدروژن مصرف می‌کنید، بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید. هیدروژن پراکسید می‌تواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش، سوزش در مری، استفراغ، اسهال، سردرد و سرگیجه شود. عوارض جانبی تهدیدکننده مانند تشنج، تجمع مایعات در ریه‌ها و شوک نیز ممکن است.
جایگزین هیدروژن پراکسید
اکنون متوجه شدیم که پراکسید هیدروژن برای استفاده در پوست بی‌خطر نیست؛ اما خوشبختانه، روش‌های درمانی ایمن‌تر و مؤثرتری برای مشکلات پوستی شایع مانند آکنه و خراش وجود دارد.
آکنه
از آنجا که پراکسید هیدروژن می‌تواند برای پوست تحریک‌کننده باشد و آکنه را بدتر کند، با پزشک متخصص پوست در مورد گزینه‌های بهتر صحبت کنید. ثابت شده است که بنزوئیل پراکسید و سالیسیلیک اسید علائم آکنه را بدون تحریک قابل توجه پوست بهبود می‌بخشند. برخلاف هیدروژن پراکسید، بنزوئیل پراکسید یک لایه بر روی پوست ایجاد می‌کند و ساعت‌ها پس از استفاده با آکنه مبارزه می‌کند.
زخم
برای برش و خراش جزئی، بطری هیدروژن پراکسید را خالی کرده و با آب و صابون پر کنید. زخم را با آب و صابون ملایم بشویید. سپس آن را با یک حوله تمیز خشک کنید، یک ژل ضد باکتری بزنید و آن را با باند بپوشانید. برای برش‌های بزرگ‌تر یا جدی‌تر، برای بخیه زدن و تمیز کردن به پزشک مراجعه کنید.
روشن‌سازی پوست
برای کمک به درمان و جلوگیری از لکه‌های تیره، ضد آفتاب بهترین دوست شما است. لکه‌های تیره و لکه‌های پیری معمولاً مربوط به قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) خورشید هستند. استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب می‌تواند از بدتر شدن لکه‌های تیره شما جلوگیری کرده و از تشکیل لک‌های جدید نیز جلوگیری کند.
برای روشن شدن لکه‌های تیره‌ای که از قبل دارید، به دنبال یک محصول بدون نسخه باشید که حاوی رتینول، ویتامین C، هیدروکینون، اسید آزلاییک، اسید گلیکولیک یا اسید کوجیک باشد. این مواد می‌توانند به کاهش میزان ملانین در پوست کمک کنند که منجر به تیرگی می‌شود. متخصص پوست همچنین می‌تواند به شما در رفع هرگونه مشکل رنگ‌دانه پوست کمک کند.
استفاده بهتر برای پراکسید هیدروژن
اگر یک بطری پراکسید هیدروژن در پشت کمد خود دارید، آن را بیرون نریزید. گرچه نباید از آن روی پوست استفاده شود، اما هیدروژن پراکسید یک ضدعفونی کننده عالی است و می‌تواند در سطوح مشترک مانند پیشخوان‌ها، دستگیره‌های در و سطل‌های زباله استفاده شود. از این ماده در آشپزخانه برای ضدعفونی تخته‌های برش و شستشوی محصولات استفاده کنید. از هیدروژن پراکسید به دلیل قابلیت سفیدکنندگی می‌توان برای از بین بردن لکه‌ها و سفید کردن دوغاب کاشی استفاده کرد. حتماً آن را در جای خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
نتیجه‌گیری
پراکسید هیدروژن یک ماده شیمیایی است که یک ضدعفونی کننده و سفیدکننده مؤثر است. این دارو نباید به دلیل خطراتی مانند تحریک پوست و بهبودی زخم روی پوست استفاده شود. به دنبال درمان‌های جایگزین آکنه، پاک‌سازی زخم و هایپرپیگمنتیشن باشید، اما برای تمیز کردن منزل و رفع نیازهای خود از هیدروژن پراکسید استفاده کنید.
